Las estudiantes de la MESS Bertha Luisa Escobar Bernal y Susana Leticia Herrera Narváez, realizan mapeo de Economías Alternativas, Sociales y Solidarias en San Cristóbal, usando netnografía a través de las redes y la recomendación de persona a persona.

Identificaron 91 iniciativas creadas con la finalidad de promover modelos alternativos de economía, cuya organización está en función de las necesidades de cada grupo.

Palabras de despedida de la egresada en Lengua y Cultura, UAM Yajalón, Yolanda Alvarez Cruz.

Kotyañetyla ili bä ochañk’iñ  laj pejtyelel jatyetyla’ xpäsjuñob, tyatyäl ña’älob, pi’älob mu’bä kaj laklok’el. Wokolix lak wälä cha’añ wä’añetyla’ ili bä och’añ k’iñ.

Tyijikñayoñ mi’ kujbiñ kbä cha’añ joñoñ mi’ kajkäl ili tya’ñtyak tyi ik’ajba’ob mu’bä ka ilok’elob.

Com ktyech jk’ajtyesañ che’ bä tyi champ’ej ja’bil, tyi ochiñyola’ wä’ tyi yotyotylel k’eljuñ cha’añ mi lak ch’äm käñtyisäñtyel bajche’ mi’ kajela’ tyi ñusak’iñ. Tyi jmuläla’ käñtyak jiñi mu’bä lak k’äñ tyi chumtyäl tyi laklumal. Ya’ baki weñ tsät’s yom mi aweñ mel abä cha’añ ma’ k’otyel baki chili awoñ.

Añ tyi jump’ej, cha’p’ej, uxp’ej ja’bil ili universidad intercultural de chiapas tyi jamboñla’ ityi yotyoty cha’añ joñoñla’ bajche’ xkolelob mi’ cha’leño’ k’eljuñ i mi ch’ämo’ tyi wenta’, cha’añ tyi pejtyelel iñunsak’iñob. Jump’ejbä k’iñ tyi ajñiyoñla’ ila tyi yotyotylel k’eljuñ, baki tyi käk’äla lak ña’tyibal pejtyel lak käñäbä, che’ mi käl, la’ ña’tyibal mi lu’ ñumel ila’ tyi universidad ya’ i mi’ k’extyäyel bajche’ mi la’ k’el li pañämil. Ya’ che’ jiñi tyi k’extyäyi bajche’ mi lak k’el ili yotyotylel  k’el juñ, tyi yäñäbä lak pensal tyi tyojlel lak lumal ya’ meku baki mi ch’ämo’ tyi iwenta ixikob yik’oty wiñikob bajche’ mi kajelo’ tyi troñel.

Jiñ meku, lak troñel bajche’ xlok’eloñbäla wä’ tyi yotyotylel k’el juñ mi’ la’ ch’äm tyi lak wenta ta’bä lakñopo wä’i, baki jach mi lak majlel mi’ la’ ch’ame’ majlel ik’aba’ yik’oty jiñi wentya’bä  mi mel tyi lak lumal, jiñ meku yom mi la’ be ch’äm tyi lak wenta ili imelbalbä lak universidad lok’embä tyälel k’älä  baki añob xñuki k’eljuñob.

Pi’älo’b, ta’ixla kotyo, mach bajche’ mi yujtyel, chejcheltyome muk’,i jiñ ta’ bä lak ñunsä, maxtyo iyujtyibal ili, yujtyibal jiñ tyejcheltyobä muk, cha’añ bajche’ mi’ ka la’ sajkañ la’ chumtyäl i mi’ be tyoj-esañ majlel. Yom je’el komoñtyijikñayoñla’ cha’añ tyi lak cha’le komoñ k’eljuñ wä’tyi yotyotylel k’el juñ, tyi komo pätyäla’ lak troñel tyak, tyi komo ña’tyäla bajche’ ka la’ meletyak jiñi lak ña’tyibal. Ili lak ña’tyibal tyi komo päs-oñla’ bajche’ añtyak yambä melbaläl cha’añ yañtyakbälum. Pejtyel ili ta’bä la’ käña mach ñajayikix.

Cha’añ lak majchilob, ta’ bä imuläyob ik’eloñla’ lok’el, yik’oty je’el wokolix yäläyob tyi sätyäyob ik’iñ yik’oty ya’añ yik’otyoñla’ che’ chonkol la’ ñusañ wokol tyi yotyotylel k’el juñ. Tyijikñajax mi yu’biñob che’ uts’atyax mi la lok’ tyi la’ k’el juñ, yik’otyi che’ uts’aty mi’ la’ ñusañmajlel tyi ju, junchap jiñi lak k’eljuñ. Ya’añ yik’otyonob-la che’ mich’ikññayoñla tyi ka che’ ma’añ mi la’ lajñunsañ jiñi lak k’eljuñ. Yik’oty jiñi tyi ju,juñ chajbä. Ba’bako’b isajkaño’b tyak’iñ che’ ma’añ chuki ak’äñä atyoj ak’eljuñ, a xäñi’btyak, alokjuñtyak.

Wokolix lak wälä cha’añ ta’ ak’eleyoñlojoñ tyi pejtyelel ta’bä kmeleloñ, yoñtyijikñayetyla tyi lak pusik’al che’ chonkol la k’el wä’ buchuloñloñ ili bä oraj.

Cha’añ lak ka päs-juñob, año’bä iña’tyibal cha’añ päs-juñ, tyi k’iñ, tyi k’ñ ya’ bä’añ yik’otyoñoñla, wokolix lak wälä cha’añ jiñi lak troñel. Wokolix lak wälä tyi lak pejtyelel xpäsjuñob ta’ la’ päsä lak ña’tyibal tyi tyojlel xkolelob. Wäle tyijikñayoñ ka jkäl “lok’emoñ ya’tyi universidad intercultural de chiapas, UAMY – yajalon”

Che’jach ta’ ujtyi bajche’ ili, yom uts’aty mi’ lak ñuñsañ ili och’añk’iñ. Wokolix la’ wälä.